Nga Emanuele Rossi “Formiche.net”
“Turqia mbron me forcë sovranitetin dhe integritetin e Ukrainës!”- tha presidenti turk Rexhep Taip Erdogan, duke komentuar një telefonatë që kishte patur me homologun e tij ukrainas Volodimir Zelenski, gjatë së cilës ai përsëriti qëndrimin e “mos-njohjes së aneksimit të Krimesë nga Rusia”.
Sipas Erdogan, përshkallëzimi i krizës në Ukrainën Lindore – ku separatistët pro-rusë po luftojnë prej 7 vitesh kundër autoriteteve të Kievit me ndihmën e Moskës, duke pushtuar zona të ndryshme të rajonit të Donbasit – duhet të zgjidhet me diplomaci.
Më pas,ai rikujtoi se Turqia ka me Ukrainën një partneriteti ushtarak shumë aktiv. Një
partneritet që duket se ringjallet nga furnizimi me dronë “Bayraktar”. Nga Libia në rajonin e Nogorno-Karabakut, dronët turq kanë rezultuar vendimtarë në beteja dhe operacione të ndryshme.
Për këtë arsye, Turqia synon t’i përdorë këta dronë për të zgjeruar sferën e saj të ndikimit. Pra,për të përfituar si ekonomikisht po ashtu edhe politikisht. Këto janë partneritete ushtarake që në përgjithësi i janë kundërvënë në të njëjtën kohë edhe Rusisë, si në Afrikën e Veriut, në Kaukaz dhe në Donbas, apo në Afganistan.
Aktivitete që për sa kohë që nuk bëhen hegjemonike, nuk shkaktojnë shqetësim në Shtetet e Bashkuara. Këto janë veprime tipike të realizmit politik, për të cilat ka nevojë Uashingtoni, ashtu si edhe NATO, dhe në fund të fundit edhe Bashkimi Evropian, pavarësisht të gjitha dallimeve, distancës, dhe presioneve që do të ushtrohen mbi Erdogan në lidhje me sjelljen e tij në raport me parimet dhe vlerat demokratike.
Ndër të tjera, ka edhe një arsye themelore për këtë qasje:Erdogan po përjetojnë një fazë të komplikuar në vend, për sa i përket mbajtjes së pushtetit, dhe dëshmi e kësaj janë kufizimet e mëtejshme të lirive civile.
Për këtë arsye, është i nevojshëm edhe një aktivizim më i madh në skenën ndërkombëtare. Synimi i Ankarasë është të ndërtojë sfera ndikimi, që të mund të përdoren në mënyrë të dobishme me partnerët kryesorë, duke ruajtur interesat e drejtpërdrejta. Ukraina është një shembull tjetër i shkëlqyer. Erdogan është angazhuar prej një dekade në një dialog strategjik me Ukrainën. Për shembull që në vitin 2010 me ish-presidentin Viktor Janukoviç, ai kishte vendosur krijimin e një zone të tregtisë së lirë midis dy vendeve. Ndërkohë, në vitin 2014 Turqia e mbështeti plotësisht Kievin në lidhje me Donbasin dhe gadishullin e Krimesë, një pozicion që nuk ka ndryshuar asnjëherë, përkundër marrëdhënieve shpeshherë të afërta që ka pasur Ankaraja me Moskën.
Në këtë fazë delikate, kjo lëvizje mbështetet në këto baza dhe projeksione natyrale. Së
pari ka të bëjë me interesin e drejtpërdrejtë kombëtar:Turqia dëshiron të jetë lojtarja kryesore në Detin e Zi. Ajo dëshiron që të menaxhojë dinamikën e pellgut, gjë që e ndihmon jo pak në synimin e saj për të arritur statusin e lakmuar të një fuqie Euroaziatike.
Arsyeja e dytë ka një spektër akoma më të gjerë. Ankaraja synon që ta bëjë veten të dobishme për NATO-n dhe Shtetet e Bashkuara, duke provuar se është e aftë që të operojë në zona në të cilat për shembull Evropa është më e ngadaltë dhe ka më shumë frikë ta projektojë vetveten.
Në këtë rast, Departamenti amerikan i Shtetit i bëri presion Francës dhe Gjermanisë për të marrë një qëndrim të qartë dhe të prerë për riaktivizimin e krizës në Donbas. Por Parisi dhe Berlini reaguan me ngadalësi dhe me shumë pak vendosmëri (takim i parë i grupit të kontaktit me Kievin do të mbahet në ditët e ardhshme, ndërkohë që kanë kaluar disa javë qëkur Pentagoni dhe Shtëpia e Bardhë, kanë nisur t`i bien zileve të alarmit në lidhje me trupat ruse që po pozicionohen në kufirin ukrainas).
Telefonata e Erdoganit me homologun e tij ukrainas Volodimir Zelenski dhe komentet e tij më pas, megjithëse Ankaraja ka lidhje të afërta me Moskën, vlerësohen nga Uashingtoni dhe janë të dobishme në funksion të synimit të Turqisë për të ndërtuar një rol udhëheqës në sigurinë ndërkombëtare, dhe në çështjet kritike në një zonë të madhe duke filluar nga Kaukazi në Azinë Qendrore, deri në brigjet e Afrikës Veriore të Mesdheut dhe Bririt të Afrikës.
Përballë Rusisë (dhe Kinës), Ankaraja është një alternativë e mbushur me çështje shumë kritike, por ku ekzistojnë edhe hapësira për bashkëpunim. Ky duhet të jetë leximi strategjik gjeopolitik i zhvillimeve të fundit.
