Nëno moj, mbaj zi për vllanë,
Me tre plumba na i ranë,
Na e vran’ e na e shanë,
Na i thanë trathëtor… Elegji për Luigj Gurakuqin, nga Noli
Muzeu Historik Kombëtar përkujtoi patriotin Luigj Gurakuqi në 97-vjetorin e ndarjes nga jeta.
Luigj Gurakuqi lindi në vitin 1879 dhe u vra më 2 mars 1925 në Bari të Italisë. Ai kreu Kolegjin e Shën Adrianit në fshatin arbëresh të Shën Mitrit në Itali. Studioi për mjekësi dhe biologji në Universitetin e Napolit.
Ai ka një veprimtari të pasur letrare, publicistike, kombëtare dhe politike. Veprimtaria e tij filloi me poezi lirike dhe përkthime në gjuhën shqipe, vijoi me botimin e teksteve të abetares në dy dialektet e shqipes, shkroi artikuj në organet e shtypit shqiptar.
Në vitin 1908 mori pjesë si nënkryetar i komisionit për njësimin e alfabetit në Kongresin e Manastirit. Është hartuesi i parë i veprës “Metrika Shqip”.
Më 1911 ishte një prej hartuesve të Memorandumit të Greçës gjatë kryengritjes së malësorëve të Mbishkodrës të vitit 1911.
Në vitin 1912 mori pjesë në mbledhjen e Bukureshtit. Ishte në Kuvendin e Vlorës për shpalljen e Pavarësisë dhe u caktua ministër i Arsimit nga Ismail Qemali.
Në vitin 1916 u caktua drejtor i Përgjithshëm i Arsimit dhe anëtar i Komsisë Letrare në Shkodër.
Në vitin 1918 mori pjesë në Kongresin e Durrësit dhe u zgjodh ministër i Arsimit dhe anëtar i delegacionit shqiptar në Konferencën e Paqes në Paris.
Në vitet 1921-1924 ishte deputet në Këshillin Kombëtar. Luigj Gurakuqi u përfshi në Lëvizjen e Qershorit të vitit 1924 dhe u zgjodh ministër i Financave në qeverinë e Fan Nolit.
Nëno moj, m’a qaj në Vlorë
Ku të dha liri, kurorë,
Shpirt i bardhë si dëborë;
Ti s’i dhe as varr për hor.
Nëno moj, ç’është përpjekur
Gojë-mjalt’ e zëmër-hekur,
Syrgjyn-gjall’ e syrgjyn-vdekur,
Ky Vigan Liberator.
