Nga Stavros Papageorgiou
Shqipëria është e para, ose ndër të parat, në Evropë për drogën. Është krijuar një rreth i ngushtë midis biznesmenëve, policisë, gjyqësorit dhe vetë qeverisë shqiptare. Nuk është rastësi që kundërshtarët politikë të Edi Ramës e kanë përshkruar atë si Pablo Escobar të Shqipërisë dhe vendi tani konsiderohet si “Kolumbia e Evropës”. Fondi Monetar Ndërkombëtar e quan një “shtet droge”, nën kategorinë e një shteti në të cilin të gjitha institucionet ligjore drejtohen nga pasuria dhe trafikimi i paligjshëm i drogës, duke përcaktuar kontrollet dhe operacionet e tyre bazuar në nevojat e parashikuara të këtyre rrjeteve. Bazuar në sa më sipër, por edhe nga fakti që Shqipëria prodhon 900 tonë kanabis në vit, është e kuptueshme që në mënyrë të arsyeshme i është dhënë titulli i vendit ku mbretëron mafia e drogës. Pyetjet që lindin janë: Si reagon mekanizmi shtetëror i vendit? Cilat janë veprimet e tij – veprimet për të eliminuar apo edhe zvogëluar këtë fenomen?
Gjithçka filloi në vitet 1990, kur lufta në ish-Jugosllavi pati një seri pasojash ekonomike, sociale dhe politike për të gjitha shtetet në rajon. Kriza ekonomike ndodhi në Shqipëri si rezultat i luftës, si rezultat i së cilës varfëria dhe korrupsioni u intensifikuan në të gjitha nivelet. Krimi ka qenë dhe është një nga mjetet e pakta të mbijetesës dhe zhvillimit shoqëror në elitën e sapoformuar të vendit. Tregtia e organizuar e drogës u shtua nga bandat, të cilat filluan të krijonin plantacione në zona gjithnjë e më të kontrolluara, ku me ndihmën e pajisjeve ushtarake ata i kthyen këto zona në kështjella të paprekshme për policinë dhe nëpunësit civilë.
Sot, fitimet nga kultivimi dhe tregtimi i drograve kanë tejkaluar shumëfish PBB-në zyrtare të vendit fqinj (që arriti në 3.4 miliardë në total në vitin 2016), ndërsa vetëm prodhimi i hashashit vlerësohet në më shumë se 4 miliardë dollarë në vit, duke e bërë Shqipërinë furnizuesi më i madh i kanabisit në Evropë. Sipas Raportit Vjetor 2017 mbi Drogat, botuar nga Zyra e OKB për Drogat dhe Krimin, Shqipëria renditet e para në prodhimin e hashashit dhe trafikut të kokainës, duke u renditur në vendin e parë në botë për sa i përket përdorimit të kokainës për grupmoshën 15-64 vjeç. Shqipëria, për shkak të fuqisë punëtore të lirë, tokës pjellore, por edhe zbatimit “të lirshëm” të ligjeve nga zyrtarët publikë, kontribuon në kthimin e vendit në një qendër globale të investimeve dhe kanalizimin e “parave të pista”. Në fakt, Bashkimi Evropian shkon edhe më tej me të gjithë çështjen dhe thekson se trafikimi i drogës nga Shqipëria bëhet me ndihmën e shtetit.
Të ardhurat nga tregtia e paligjshme e drogës janë një nga shtyllat e sistemit politik të Shqipërisë. Ryshfeti për të siguruar vota është mjaft i zakonshëm dhe nëse marrim parasysh se burimi kryesor i të ardhurave të shtetit është tregtia e substancave të paligjshme, ne kuptojmë se autoritetet politike kërkojnë të forcojnë qarqet e drogës në mënyrë që të marrin fondet e nevojshme për të forcuar marrëdhëniet e tyre. Afrim Krasniqi, kreu i Institutit Shqiptar të Studimeve Politike, tha: “Roli i bandave kriminale në fushatën elektorale 2017 ishte më i madh se roli i partive”. Bazuar në të gjitha sa më sipër, bëhet e qartë se tregtia e drogës është e lidhur ngushtë me pushtetin politik. Elita politike është futur në sistemin e trafikut të drogës. Mbi të gjitha, zonat ku rriten të mbjellat e ndaluara janë kryesisht publike, me shtetin që mbyll sytë. Një shembull tipik është qarku Habilai, i cili gjithashtu thuhet se përfshin një bashkëpunëtor të ngushtë të Edi Ramës, një ish-ministër i brendshëm shqiptar dhe anëtar i parlamentit për Partinë Socialiste në pushtet, Saimir Tahiri.
Sidoqoftë, pjesë e këtij sistemi është mekanizmi që është zhvilluar brenda autoriteteve policore, të cilat kontribuojnë drejtpërdrejt në rrjetet e prodhimit dhe shitjes. Të gjitha rrjetet e prodhimit të drogës kanë njohje të forta brenda policisë, të cilët kanë fuqinë t’i informojnë ata për çdo kontroll në zonën përkatëse të funksionimit të qarqeve, në mënyrë që të mbledhin prodhimin e kanabisit dhe të mos vërehen nga policia. Kjo marrëveshje është shumë fitimprurëse për oficerët e policisë të përfshirë, duke marrë një pjesë të impianteve dhe për këtë arsye fitimet që ata do të sjellin. Raporti i Departamentit të Shtetit në 2018 përshkroi Shqipërinë si vend për “korrupsionin e shfrenuar, institucionet e dobëta ligjore dhe qeveritare.”
Tregtia e drogës, krimi dhe marrëdhëniet e tyre me udhëheqjen politike shqiptare janë një nga elementët kryesorë që krijojnë amulli ose madje rritje shumë të ngadaltë në vend. Standardi i jetesës është kaq i ulët, sa që bëhet fjalë për paga sa për t’u ushqyer, si pasojë qytetarët zakonisht i drejtohen prodhimit dhe tregtimit të drogës që në moshë të vogël. Suksesi i tregtisë së drogës, megjithatë, ka kosto të konsiderueshme për qytetarët shqiptarë, pasi i çon ata të emigrojnë masivisht. Në një sondazh të vitit 2018, shqiptarët ishin në vendin e katërt për ata që dëshironin të emigronin nga vendi i tyre – i dyti pas Haitit, Liberisë dhe Sierra Leone. Rudina Hajdari, një përfaqësuese e opozitës dhe kryetare e Komisionit Evropian për Integrim, tha në një intervistë: “Të rinjtë shqiptarë janë të zemëruar me qeverinë, ata po mashtrohen. Ne kemi probleme të mëdha, të pakonceptueshme me korrupsionin. Kur filloi çështja e drogës, aq shumë para po qarkullonin sa monedha kombëtare u trondit. “Paraja përcakton vendimet e vendit tonë dhe ndërsa këto para jepen nga kartelet e drogës – për politikanë individualë por edhe për të gjitha partitë politike – kush lufton korrupsionin përballet me pengesa të mëdha.”
Përtej problemeve të brendshme, duhet theksuar se çështja e drogës në Shqipëri ka një ndikim dhe është një nga problemet që vendi duhet të hasë për t’u bashkuar me BE. Franca dhe Hollanda i konsiderojnë bandat shqiptare të drogës kaq serioze si një kërcënim të madh sa ata duan të bllokojnë udhëtimin pa viza për shtetasit shqiptarë. Prandaj, në mënyrë që Shqipëria të bashkohet me BE, ajo duhet të luftojë në mënyrë aktive sistemin e prodhimit, tregtimit dhe trafikimit të drogës. Sidoqoftë, pyetja është nëse elita politike dhe ekonomike e Shqipërisë është e gatshme të heqë dorë nga shumë prej fitimeve të saj për hyrjen e vendit në Bashkimin Evropian duke modernizuar shtetin, apo nëse ajo do të sakrifikojë të ardhmen e brezit të ri që kërkon një të ardhme të qëndrueshme në vend dhe me perspektivë dhe shpresë.
Burimi: https://atheniantimes.gr/2021/05/06/alvania-to-kratos-pou-narkothike/
