Nga Musa Kurtulaj
Tre shtëpi-monument kulture, me vlera të jashtëzakonshme historike dhe arkitekturore në Shkodër, prej vitesh po shkojnë drejt shkatërrimit! Shtëpia e Hodo Sokolit, e Pashko Vasës dhe e Abatit Preng Doçi sot ndodhen në gjendje alarmante, ndonëse përfaqësojnë momente kyçe të historisë sonë kombëtare.
Shtëpia e Hodo Sokolit – kryetar i degës së Lidhjes Shqiptare të Prizrenit për Shkodrën e Malësinë, mbrojtës i trojeve shqiptare – ndodhet në lagjen Dërgut dhe rrezikon të shembet nga dita në ditë.
Shtëpia e Pashko Vasës, ideolog i Rilindjes Kombëtare, ndodhet tek Arra e Madhe dhe prej vitesh është në gjendje të brendshme aq të keqe, sa rrezikon t’i shembet edhe çatia.
Shtëpia e Abatit Preng Doçi, në Sarreq, ku u themelua “Shoqëria Bashkimi” që hodhi themelet e alfabetit të unifikuar të shqipes, është gjithashtu e degraduar dhe rrezikon shembjen çdo ditë.
Këto nuk janë thjesht tri ndërtesa të vjetra – janë faqe të gjalla të historisë së Shqipërisë dhe pjesë e identitetit të Shkodrës. Me oborret karakteristike dhe arkitekturën e rrallë shkodrane, ato mund të shndërrohen në qendra kulturore dhe atraksione turistike fitimprurëse.
500 mijë euro për të shpëtuar lavdinë…
Sipas specialistëve të restaurimit, mjafton një investim prej jo më shumë se 500 mijë euro për të restauruar të treja këto shtëpi. Shuma është modeste krahasuar me humbjen e pakthyeshme që do të sillte zhdukja e tyre. Ligjërisht, përgjegjësia i takon Ministrisë së Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit për raste të tilla por Shkodra ka një kartë të fortë në dorë: Kryebashkiakun Benet Beci!
Benet Beci – momenti për të hyrë në historinë e Shkodrës
Pas Kryeministrit Edi Rama, mendojmë se Benet Beci është figura me më shumë ndikim që mund të nxisë dhe garantojë ndërhyrjen sa më shpejt në këtë rast. Nëse ai merr përsipër këtë nismë dhe përfshin Bashkinë në një marrëveshje bashkëfinancimi me Ministrinë, jo vetëm që shpëton tre monumente të pazëvendësueshme me rëndësi mbarëkombëtare, por hyn në historinë e Shkodrës si kryebashkiaku që luajti një rol kyç edhe në mbrojtjen e trashëgimisë kulturore-historike. Nuk besoi se do të ketë ndonjë këshilltar kundër në Këshillin e Bashkisë Shkoder, që bashkia të bëhej bashkëfinancuese për restaurimin e këtyre tri shtëpive !
Historia nuk pret – dekada të tëra zvarritjeje kanë punuar kundër nesh
Sot është dita për të vepruar dhe për të fituar kohën e humbur; nesër mund të jetë vonë. Le të jetë 17 shtatori, dita kur përkujtohet 200-vjetori i lindjes së ideologut të Rilindjes Kombëtare, Pashko Vasa, momenti kur të shpallet zyrtarisht angazhimi i shtetit shqiptar për restaurimin sa më të shpejtë të këtyre tre shtëpive-monumente të historisë dhe kulturës sonë kombëtare në Shkodër !
