Kur Këshilli i Punëve të Jashtme të BE të mblidhet të hënën (10 maj) për të diskutuar mbi Ballkanin Perëndimor ata duhet të shqyrtojnë me seriozitet 15 kushtet e vendosura që Shqipëria duhet të përmbushë përpara se të vazhdojë me procesin e saj të hapjes së negociatave për në BE.
Nënvlerësimi, apo neglizhimi i këtyre kushteve do të rrezikonte besueshmërinë e BE-së, si dhe të ardhmen demokratike dhe mirëqenien e shqiptarëve.
Teksa unë e mirëpres integrimin e Shqipërisë në BE, është e dyshimtë nëse ajo i ka përmbushur të gjitha kushtet. Jam i habitur që Komisioni pretendon se Shqipëria tashmë i ka përmbushur: mbulimi dhe moszbardhja e fakteve të papërshtatshme nuk do të ndihmojë as Shqipërinë, as BE-në.
Zgjerimi është një nga instrumentet më të efektshëm të politikës së jashtme të BE-së. Në të vërtetë, ajo kontribuon në zgjerimin e arritjes së vlerave themelore të Bashkimit Europian: demokracia, liria, sundimi i ligjit, paqja dhe të drejtat e njeriut.
Anëtarësimi në BE nuk është – dhe nuk duhet të jetë – një proces i shpejtë ose i lehtë.
Rruga drejt anëtarësimit në BE është një nga kërkesat që synohet të garantojë demokratizimin, modernizimin, sundimin e ligjit, stabilitetin dhe maturimin në secilin shtet që aspiron për anëtarësim në BE. A duhet që anëtarët e rinj të bashkohen pa respektuar plotësisht vlerat thelbësore të BE-së që mund të minojnë besueshmërinë e vetë BE-së në tërësi.
Në këtë kuadër, unë jam i shqetësuar për retorikën që rrethon procesin aktual të pranimit të Shqipërisë.
Parakushtet që Shqipëria duhet të përmbushë përqendrohen në reformat themelore, duke identifikuar mangësitë të cilat BE nuk mund t’i pranojë. Ndër kushtet e tjera, Shqipëria duhet të intensifikojë luftën e saj kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar, të sigurojë funksionimin e Gjykatës Kushtetuese dhe Gjykatës së Lartë, të frenojë kërkesat e pabazuara për azil dhe të vendosë përpara drejtësisë zyrtarë dhe politikanë të akuzuar për blerjen e votave.
Ligji ‘tronditës’ për mediat
Sipas mendimit tim, Komisioni i ka marrë shumë lehtë këto kushte, për shembull rasti i lidhur me ligjin e mediave në këtë vend.
BE i kërkoi qeverisë shqiptare të tërheqë të ashtuquajturën ‘paketë anti-shpifje’ dhe ta ndryshojë atë në përputhje me rekomandimet e Komisionit të Venecias.
Në janar 2020, qeveria shqiptare u zotua të presë dhe të respektojë rekomandimet e Komisionit të Venecias.
Gjysmë viti më vonë, Komisioni i Venecias publikoi rekomandimet e tij, duke kritikuar rëndë efektin tronditës të paketës së ligjit për mediat.
Deri më sot, qeveria ende nuk e ka tërhequr zyrtarisht aktin ligjor, prandaj as kushtet e Këshillit dhe as kriteret e Kopenhagës për lirinë e shprehjes nuk janë përmbushur.
Së dyti, korrupsioni dhe krimi i organizuar tek politikanët.
BE kërkoi që Shqipëria të intensifikojë luftën e saj kundër korrupsionit, krimit të organizuar dhe blerjes së votave.
Korrupsioni në nivelet e larta.
Më konkretisht, BE kërkoi fillimin e hetimeve penale dhe përfundimin e hetimeve ligjore kundër zyrtarëve të lartë dhe politikanëve.
Në raportin e tij të fundit për Shqipërinë, komisioni shprehet se: “në përgjithësi, korrupsioni është i përhapur në shumë fusha dhe mbetet një çështje shqetësuese … dënimet në rastet që përfshijnë zyrtarë të nivelit të lartë mbeten të kufizuara”, dhe se “(I) deri më tani hetimet nuk kanë rezultuar në një numër të konsiderueshëm të dënimeve përfundimtare të zyrtarëve të lartë të shtetit. Kjo nxit një kulturë të mosndëshkimit brenda niveleve më të larta të shtetit. ”
Pavarësisht nga këto gjetje, komisioni pretendon se Shqipëria ka arritur rezultate të kënaqshme në fushën e korrupsionit tek zyrtarët e lartë publik dhe politikanët.
Sa i përket krimit të organizuar, SOCTA (Vlerësimi i Kërcënimit të Krimit të Organizuar dhe i Organizuar i BE) kohët e fundit publikoi raportin e saj vjetor, duke deklaruar se Shqipëria “mbetet një burim kryesor i kanabisit bimor të trafikuar në BE”.
Sipas SOCTA, krimi i rëndë dhe i organizuar kurrë nuk ka paraqitur një kërcënim më të madh për BE-në sesa sot.
Pavarësisht kësaj, komisioni pretendon se Shqipëria ka arritur rezultate të kënaqshme në luftimin e krimit të organizuar.
Le të shohim gjykatat: BE kërkoi funksionimin e Gjykatës së Lartë dhe Gjykatës Kushtetuese.
Sot, Gjykata Kushtetuese ende ka mungesë të disa gjyqtarëve dhe Gjykata e Lartë nuk ka kuorumin e duhur për të caktuar gjyqtarët e nevojshëm në Gjykatën Kushtetuese. Për më tepër, Gjykatës së Lartë i mungon kuorumi për të unifikuar juridiksionin gjyqësor. Pavarësisht kësaj, komisioni pretendon se reforma në drejtësi ka pasur rezultate të mjaftueshme.
Solidariteti socialist?
Në asnjë mënyrë nuk pajtohem me vlerësimin e komisionit për Shqipërinë që i plotëson këto kushte. Fatkeqësisht, kjo nuk vlen për kolegët e mi socialistë në Parlamentin Evropian. Për hir të tyre, unë shpresoj se kjo nuk ndodh nga fakti që socialistët qeverisin në Shqipëri duke i bërë ata më tolerantë se unë, duke sjellë efekte të pafavorshme në gjykimin e tyre politik.
Këshillit tani duhet t’i besohet për të bërë një vlerësim të besueshëm të situatës në Shqipëri.
Mbulimi, apo edhe neglizhimi i kushteve të pranimit do të rrezikonte besueshmërinë e BE-së, si dhe të ardhmen demokratike të shqiptarëve.
Udhëheqësit e BE-së u detyrohen qytetarëve të BE-së – dhe miqve tanë shqiptarë – të gjykojnë mbi veprat dhe jo fjalët.
*Autori, anëtar i Parlamentit Europian
Publikuar në EuObserverBotuar në European Observer, Bruksel, 10 maj 2021
