(Në 150-vjetorin e lindjes së NESTORIT të Shqiptarizmes)
Nga Sabri BEQIRI
Po atë mot që u sollën eshtrat e Faik Konicës nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe u (ri) varrosën në Tiranë, në Gjilan u përurua vepra studimore me titull: ”Albania e Konicës pergamenë shqiptare”. Ishte viti 1995 ndërsa 99 fije e nyje e mbanin të gozhduar lirinë e ëndërruar në terrin e robërisë. Censura e diktatit komunist ndaj kolosëve të shqiptarizmes po shembej dita –ditës dhe dogmat e realizmit socialit po zhdavariteshin në theqafje si ortek bore nga krijues idealistë e profesionistë edhe në Anamoravë.
Duke (ri)lexuar studimin e Shefik Shkodrës mbi “ Albaninë” e Faik Konicës nga një përshtypje rasti të formohet bindja se fjala është për një tekst me interes për të gjitha kohët dhe moshat.
(…Njeriu i (ri)kthehet të shkuares: rinisë; shëtit në të kaluarën ndërsa me sytë e mendjes, siç do të thoshte vetë Faik Konica, shikon ardhmëninë…gjithnjë me (stër)mundime, ankth e djersë përzier e ngjyer me lot. Të (ri) kujtohet në këtë rasë ndonjë prozë e rilindësit nga Konica, si ajo Buzë liqenit a Malli i atdheut, ndonjë poezi; pastaj shkrime nga më të ndryshme; trajtesa , ese , studime, monografi mbi çështje e zhanre të nduarnduarta të artit, kulturës përgjithësisht, fjalorë, enciklopedi…). Gjithandej gjendej edhe ndonjë fusnotë e mallkuar… ! (qofshin të harruara e tw mallkuara!)…Dhe si rrjedhojë nuk kish të ndalur për gjysmë shekulli përbuzja e anatemimi i Faik Konicës si njeri dhe krijues.
Duke (ri) lexuar studimin e Shefik Shkodrës “Albania e Konicës pergamenë shqiptare” bëjmë një shëtitje të llahtarshme nëpër valët e jetës plotë dallgë e furtuna të historisë gjatë epokës së Rilindjes Kombëtare Shqiptare. Dhe, për fatin (fatkeqësinë) tonë kjo mësuese e jetës, jo rrallë, edhe di(ti) të (ri)përsëritet.
Me një gjuhë të zgjedhur, pa shtrëngea e pa fjalë shumë, me një stil popullor, do të thosha, duke përzgjedhur fragmente autentike nga faqet e “Albanisë” me gjithë ata mozaikë e reminishenca, në gegnisht e toskërisht, të përfytyrohen e shpërfaqen tabllo e kolorite, portrete e mendje të ndritura nga i gjithë Rruzulli i Botës shqiptare.
Interpretimet a komentet që bën studiuesi Shefik Shkodra lidhur me ide, pikëpamje, vese, zakone a zënka, ngjarje të shënuara a të rastit , dukuri a fenomene shoqërore, politike, kulturore natyrash të ndryshme të plotin mendjen edhe bindjen se kemi të bëjmë me një penë mjeshtërore që mëton objektivitetin- virtytin e diturisë. Tashmë sikundër është e njohur Faik Konica gjithnjë ka ecur majave të larta. Sot e gjithandej Botës shqiptare cilsimi “intelektual’ mrekullisht njëjtësohet e madhërohet në personalitetin dhe erudicionin konician. Ai ishte dhe mbeti përjetësisht gurthemeli i tabanit më shembëllyes i Rilindjes Kombëtare Shqiptare.
Guximi i tij intelektual dhe qytetar, qëndrimi kritik, herë-herë deri në skajshmëri, si rrjedhojë e Shqiptarizmës nga tharmet më të pastra që ushqente për vendin dhe popullin, jo rrallë Faik Konicën e vuri dhe e ballafaqoi në mosmarrëveshje dhe në kundërshti me bashkëkohësit. Pse? Sepse anija e tij kulturore, politike ,humaniste dhe atdhetare anadollakçe e gozhduar në Ballkan përgjatë pesë shekujve cak kishte Perëndimin. Me kundërshtarët, ndërkaq, sidomos akëcili injorant e zuzarë që mëtonte t’i dalë përballë kuturu Konica “i prente drutë shkurt” pati thënë Ernest Koliqi.
Dhe mund të themi me plot gojen se Faik Konica, kjo figurë poliedrike e kulturës shqiptare dhe gjithë vepra e puna që ngjizet me emrin e tij, aq sa e njohim deri më sot, na bëhet më i afërt dhe më i dashur, pa dyshim, duke (ri) lexuar studimin e Shefik Shkodrës: “ALBANIA E KONICES PERGAMENW SHQIPTARE”.
Shënim: Profesor Shefik Shkodra i diplumuar per gjuhë dhe letërsi frenge, në këtë vazhdë, ka botuar, përveç tjerash, edhe veprën madhore:Adhuruesit e kultures evropiane (kushtuar kolosëve: Faik Konica dhe Gijom Apoliner). E mbarështuar me një metodologji dhe akribi shkencore, me këtë vepër studimore në 320 faqe që, shpresojmë shumë, do të botohet edhe në frëngjisht, autori Shefik Shkodra ka sendërtuar një Ëndërr si peng hua që nga mosha e rinisë.
