Nga Albert Vataj
Sulejman Pitarka pushoi së marri frymë më 24 mars 2007, por tisi i përjetësisë do e mbështjellë kurdoherë këtë personazh, tek i cili u mishëruan tiparet dhe veçoritë e një personaliteti të fuqishëm skenik. Prej kohësh se të merrte udhën e amshimit 18 vite më parë hapat i qenë ngadalësuar, e megjithatë shkallëzat e drunjta që të shpinin drejt skenës së Teatrit Kombëtar jo rrallë e kanë ngjitur në të. Sepse mosha dhe shëndeti ju bënë barrë e rëndë aq sa t’ia zvargin gjurmën, por pa mundur të ta ndalojnë, ta zbehin diellin e ndritshëm të dëshirimit për të qenë i ledhatuar nga magjia e skenës, nga mrekullimi i ovacioneve të sallave dhe emocioneve që sjell shpirtja e spektatorit. Ai nuk e ndali atë çapitje drejt fundit, për të dëshmuar te çdo ngulm, atë shpirt fillues të betejës për të kumtuar më të mirën, më pasionuesen, më përfaqësuesen, më konkuruesën.
Sot, në përvjetorin e ndarjes nga jeta, kujtojmë me respekt dhe mirënjohje të thellë një nga emrat që shkroi historinë e artit skenik shqiptar, Sulejman Pitarka. Ai erdhi në këtë botë pa bujë dhe u largua me të njëjtën thjeshtësi, por la pas një trashëgimi të ndritshme artistike që do të mbetet përgjithmonë pjesë e identitetit kulturor shqiptar.
Me një përulësi dhe përkushtim të rrallë, Pitarka e ndoqi deri në frymën e fundit rrugën e teatrit, skenës dhe ekranit, duke u renditur denjësisht përkrah plejadës së aktorëve më të mëdhenj që ka njohur Shqipëria. Ai nuk u ndal kurrë nëpër rrjedhat e tollovive mediatike, as nuk kërkoi përfitime përmes rrugëve të lehta apo anshmërive politike. Ishte nga ata artistë që i mbetën besnikë vetëm një ideali: artit të vërtetë.
Modestia, urtësia dhe dinjiteti e karakterizuan gjithë jetën e tij. Ishte njeri i përkorë, i dashur me kolegët dhe gjithmonë i gatshëm për të ndarë jo vetëm gëzimet e skenës, por edhe sfidat e saj. Edhe kur vitet rëndonin mbi supe, edhe kur hapat ngadalësoheshin, ai nuk u nda nga skena, nga vendi ku u bë legjendë. Shkallët e drunjta të Teatrit Kombëtar e mbajtën mbi supe deri në fund, sepse ai nuk mund të qëndronte larg magjisë së interpretimit, larg duartrokitjeve që e mbanin gjallë shpirtin e tij artistik.
Në skenë dhe në ekran, ai ishte më shumë se një aktor, ishte një shenjë e kohës. Zëri i tij, interpretimi i tij i ndjerë, portretizimi i thellë i personazheve që mishëroi nuk mund të harrohen. Roli i tij i fundit, ai i plakut të braktisur në dramën “Pjata prej druri”, ishte një kumt i fortë për kohët e reja që po vinin, një pasqyrë e një realiteti të dhimbshëm që shoqëria shqiptare po përjetonte. Ky rol, që i dha atij çmimin “Aktori më i mirë” në Festivalin e Teatrove në Dibër të Madhe, mbetet një nga majat e karrierës së tij dhe një dëshmi se artisti i madh nuk e humb asnjëherë fuqinë e tij, edhe kur jeta i ka rrënuar trupin.
Kur në vitin 2005, Festivali “Apollon” e nderoi me çmimin “Aktori më i mirë”, emocionet e tij ishin të dukshme. Ishte një moment i madh, një njohje e vonë, por e merituar, për një karrierë të jashtëzakonshme. Në dorë mbante trofeun, në tjetrën bastunin që i ndihmonte hapat, por shpirti i tij artistik nuk kishte nevojë për mbështetje: ai qëndronte më i fortë se kurrë. Dhe me zërin e tij të butë, por kumbues, dha një porosi që mbetet e paharruar: “Mbajeni të pastër këtë skenë”.
Një jetë e jetuar për artin
Sulejman Pitarka lindi më 2 shkurt 1924, në Dibër, por u rrit dhe u formua në Durrës. Fillimisht punoi në bankë, por pasionin e vërtetë e gjeti në skenë. Përvoja e parë teatrale, gjatë shërbimit ushtarak në vitet 1945-1947, ishte e rastësishme, por ndikoi thellësisht në zgjedhjet e tij të ardhshme. Në vitin 1951, u bë pjesë e Teatrit Popullor (sot Teatri Kombëtar) në Tiranë, ku shumë shpejt do të shndërrohej në një nga shtyllat e tij më të rëndësishme.
Në teatrin shqiptar, ai interpretoi rreth 71 role, duke prekur çdo dimension të aktrimit – nga dramat më të thella tek komeditë më të mprehta. Ishte Jovan Bregu te “Prefekti”, Gjini te “Toka Jonë”, Revizori, Hamleti, Otello, Arturo Ui dhe shumë e shumë të tjerë.
Por Pitarka nuk ishte vetëm aktor – ai ishte edhe dramaturg. Drama e tij “Familja e peshkatarit” mbetet një nga veprat më të rëndësishme të dramaturgjisë shqiptare.
Në kinematografi, ai interpretoi në mbi 20 filma, duke u bërë i paharrueshëm në filma si “Gjeneral Gramafoni”, “Ballë për ballë”, “Pas gjurmëve”, “Debatik”, “Goditja”, “Tinguj lufte”, “Gunat mbi tela”, “Horizonte të hapura” dhe shumë të tjerë. Çdo rol i tij, sado i vogël, shndërrohej në një gur kilometrik në rrugëtimin e tij artistik. Ai kishte aftësinë e rrallë për të marrë edhe një rol episodik dhe për ta shndërruar në një figurë që nuk harrohej.
Trashëgimia që nuk shuhet
Sulejman Pitarka u largua nga jeta më 24 mars 2007, por nuk u largua kurrë nga kujtesa e artdashësve shqiptarë. Ai la pas një figurë të madhe, një emër të pastër dhe një testament artistik që mbetet i gjallë në çdo skenë shqiptare.
Ai ishte dhe do të mbetet një simbol i artit skenik, një mësim për të gjithë ata që besojnë se teatri nuk është thjesht një profesion, por një mision. Dhe zëri i tij, fjala e tij, loja e tij – do të mbeten gjithmonë një thesar për artin shqiptar.
