Aristidh Kola për “Kulturën e Vinçes” shkruan; “Në zonën e banuar nga Dardanët dhe Arktanët ose Arkadët ishte krijuar atëkohë qytetërimi pellazgjik ballkanik, falë kushteve të veçanta klimaterike dhe pasurive nëntokësore. Mijëra vite më parë, siç dihet, u zhvillua kultura Minoike, egjiptiane dhe shkrimi sumerik, por duhet ditur se Dardanët kishin pasur po atë kohë jo vetëm shkrimin e tyre, por shkrimin linear.
Këto të dhëna nuk janë rezultat i fantazisë sime. I kanë zbuluar arkeologët evropianë në zonën poshtë Beogradit, ndërsa grekët i zbuluan në vitin 1994 në liqenin e Kosturit, ku bashkë me një vendbanim liqenor arkeologu Hurmuziadhis solli në dritë një mbishkrim, i cili datohet rreth 5250 vjet para Erës së Re me shkronja të veçanta.
E zbuluan, por të ndodhur në qorrsokakun e fantazisë shkencore indoevropiane, nuk e kuptuan se çfarë zbuluan. Kështu, atë qytetërim, i shtrirë nga jugu i Beogradit dhe që mbaron në Halkidhiqi, e emërtuan… “qytetërim të Vinçës”, sepse në fshatin Vinça, në jug të Beogradit, u gjetën për herë të parë të dhënat për atë qytetërim.
Qytetërimi i Luginës së Danubit
Qytetërimi i Luginës së Danubit është një nga qytetërimet më të vjetra të njohura në Europë. Ai ekzistonte midis viteve 5500 dhe 3500 para Krishtit në Ballkan dhe mbulonte një zonë të gjerë, në atë që tani është Greqia Veriore deri në Sllovaki (nga jugu në veri) dhe nga Kroacia në Rumani (nga perëndimi në lindje).
Gjatë kulmit të qytetërimit të Luginës së Danubit, ai luajti një rol të rëndësishëm në Europën Juglindore përmes zhvillimit të veglave të bakrit, një sistemi shkrimi, arkitekturës së avancuar, duke përfshirë shtëpitë dykatëshe, dhe ndërtimin e mobiljeve, si karrige dhe tavolina, të gjitha këto ndodhën ndërsa pjesa më e madhe e Evropës ishte në mes të Epokës së Gurit. Ata zhvilluan aftësi të tilla si tjerrja, endja, përpunimi i lëkurës, prodhimi i rrobave dhe manipulimi i drurit, baltës dhe gurit dhe shpikën rrotën. Ata kishin një strukturë ekonomike, fetare dhe sociale.
Një nga aspektet më intriguese dhe më të debatuara të qytetërimit të Luginës së Danubit është gjuha e supozuar e tyre e shkruar. Ndërsa disa arkeologë kanë pohuar se “shkrimi” është në të vërtetë vetëm një seri figurash dhe simbolesh gjeometrike, të tjerë kanë pohuar se ai ka tiparet e një sistemi të vërtetë shkrimi. Nëse kjo teori është e saktë, do ta bënte shkrimin gjuhën më të vjetër të shkruar që është gjetur ndonjëherë, para shkrimeve sumeriane në Mesopotami, dhe ndoshta edhe Tabelën Dispilio, e cila është datuar në vitin 5260 para Krishtit.
Harald Haarmann, një shkencëtar gjuhësor dhe kulturor gjerman, aktualisht nënkryetar i Institutit të Arkeomitologjisë dhe specialist kryesor në shkrimet e lashta dhe gjuhët e lashta, mbështet me vendosmëri pikëpamjen se shkrimi i Danubit është shkrimi më i vjetër në botë. Pllakat që u gjetën datojnë në vitin 5500 para Krishtit, dhe glifet në pllaka, sipas Haarmann-it, janë një formë e gjuhës që ende nuk është deshifruar. Simbolet, të cilat quhen edhe simbole të Vinçës, janë gjetur në vende të shumta arkeologjike në të gjithë zonat e Luginës së Danubit, të gdhendura në qeramikë, figurina, gishta dhe objekte të tjera balte.
Qytetërimi i Luginës së Danubit i paraprin të gjitha qytetërimeve të tjera të njohura sot.
Implikimet janë të mëdha. Mund të nënkuptojë se Qytetërimi i Luginës së Danubit i paraprin të gjitha qytetërimeve të tjera të njohura sot. Provat vijnë gjithashtu nga mijëra artefakte që janë gjetur, të tilla si figura me pamje të çuditshme e shfaqur në të majtë. Megjithatë, shumica e studiuesve të Mesopotamisë e kundërshtojnë propozimin e Haarmann-it, duke sugjeruar se simbolet në pllaka janë thjesht dekorim. Kjo përkundër faktit se ka afërsisht 700 karaktere të ndryshme, rreth të njëjtit numër simbolesh të përdorura në hieroglifet egjiptiane. Studiues të tjerë madje sugjeruan se qytetërimi i Danubit duhet të ketë kopjuar shenja dhe simbole nga qytetërimet e Mesopotamisë, pavarësisht faktit se disa nga pllakat e Danubit janë gjetur të jenë më të vjetra se ato të Mesopotamisë.
Duket se ky është një rast tjetër i një teorie të bazuar në kërkime të forta që është refuzuar plotësisht pa shqyrtimin e duhur. A mund të jetë kjo sepse bie ndesh me pikëpamjen e pranuar se cili komb pretendon “pronësinë e antikitetit”? Së paku, propozimi i Haarmann-it meriton hulumtime të mëtejshme dhe analiza serioze për të konfirmuar nëse kjo është me të vërtetë gjuha e shkruar më e vjetër e njohur në botë.
Guximi i Georg von Hahn për ta quajtur “shkrimi pellazgjik”
Aristidh Kola thekson se; “… fakte e gjetje për atë qytetërim – dhe këtë e dinë shkëlqyeshëm arkeologët – ka në të gjithë Epirin. Kanë qenë të njohura këto edhe në Shqipëri, së paku nga shekulli i kaluar, por askush nuk mund t‘i zbërthente. Një i ditur i asaj kohe ia tregoi disa nga mbishkrimet historianit dhe filologut gjerman Georg von Hahn, i cili, kur botoi veprën e tretë të “Albanesische Studien”, në vitin 1854, në qytetin Jena, shënoi se kishte zbuluar shkrimin pellazgjik. Por e gjithë teza e tij u kundërshtua sepse me mbishkrimet e gjetura nuk mund të ndërtohej alfabeti i plotë i asaj gjuhe. E vërteta ishte se, megjithë të dhënat e pakta, Hahni arriti përfundime të shkëlqyera, madje sendërtoi një alfabet, të cilin e emërtoi “shqiptar” dhe e identifikoi me pellazgjishten.” Përgatiti Elis Buba / usalbanianmediagroup
Ref;
- The Danube script : neo-eneolithic writing in Southeastern Europe / [edited by Joan Marler].
- PËR GREQINË E LASHTË…
ARKADET ose ARCTANET dhe DARDANET ose Çfarë janë kosovarët për grekët;
nga Aristides P. Kollias (Revista Arvanon)
(ΠΕΡΙ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑΝ…
ΑΡΚΑΔΕΣ ή ΑΡΚΤΑΝΕΣ και ΔΑΡΔΑΝΟΙ
ή Τι είναι οι ΚΟΣΣΟΒΑΡΟΙ
για τους ΕΛΛΗΝΕΣ;
του Αριστείδη Π. Κόλλια)
