Nick Squires/telegraph.co.uk Serbian president accused of joining civilian-killing ‘sniper safaris’ in Sarajevo
Aleksandar Vuçiç dyshohet se ka qenë i pranishëm në një pozicion ushtarak nga ku të huaj të pasur gjoja qëllonin banorët e qytetit gjatë Luftës së Bosnjës
Presidenti i Serbisë është akuzuar për përfshirje në të ashtuquajturat “safari snajperësh” në Sarajevë gjatë Luftës së Bosnjës, ku të huaj të pasur raportohet se paguanin shuma të mëdha parash për të qëlluar mbi civilët.
Pretendohet se Aleksandar Vuçiç ka qenë i pranishëm në një nga pozicionet ushtarake mbi qytet, nga ku thuhet se të huajt paguanin për të qëlluar mbi banorët e tij gjatë rrethimit të viteve 1992–1996.
Janë shfaqur edhe pamje filmike që duket ta tregojnë atë si i ri, duke udhëtuar me një automjet me katër rrota, në bagazhin e të cilit kishte një kafkë njeriu që mbante një helmetë të kaltër të paqeruajtësve të Kombeve të Bashkuara.
Pretendimet ndaj z. Vuçiç – të cilat ai i mohon kategorikisht – janë ngritur nga Domagoj Margetiq, një gazetar investigativ kroat.
Ai ka depozituar një ankesë ndaj presidentit pranë prokurorëve italianë, të cilët tashmë po hetojnë dyshimet se italianë, rusë dhe amerikanë kanë marrë pjesë në “safari njerëzore snajperësh” gjatë konfliktit. Z. Margetiq tha:
“Kam njoftuar zyrën e prokurorit publik për gjithë dijen time rreth lidhjes së Aleksandar Vuçiç me safaritë njerëzore në Sarajevën e kohës së luftës.
Kam bashkëngjitur të gjitha provat, materialet filmike, dokumentacionin fotografik, audio dhe video, si dhe dokumentacionin mediatik të asaj kohe”.
Në padinë e tij, Margetiq pretendon se Vuçiç ishte “anëtar i një njësie paramilitare, nën kontrollin e Partisë Radikale Serbe nga Serbia, gjatë viteve 1992 dhe 1993”. Njësia ishte “e vendosur në një pozicion lufte… në varrezat hebraike në Sarajevë”, pretendon ai. Këto varreza përdoreshin si pozicion snajperësh nga forcat serbe.
Më shumë se 10.000 njerëz u vranë nga predhat dhe zjarri i snajperëve gjatë rrethimit.
Margetiq shtoi se informacionet “e vendosin atë pa asnjë dyshim në kohën dhe vendin ku janë kryer këto krime”.
Ai përmendi si provë një video të vitit 1993, që sipas tij e tregon Vuçiçin duke mbajtur një pushkë.
Mbështetësit e liderit serb i kanë hedhur poshtë pretendimet dhe thonë se objekti në video ishte një tripodi kamere televizive, të cilin Vuçiç e mbante sepse në atë kohë punonte si gazetar.
Vetë Vuçiç ka thënë se objekti ishte një çadër.
Prokurorët në Milano hapën hetimin pas marrjes së informacionit se italianë të pasur ishin mes të huajve që paguanin për të qëlluar mbi civilët boshnjakë, ku çmimi rritej nëse cak ishte grua, fëmijë ose burrë me uniformë.
Pretendohet se “turistët e luftës” lejoheshin të qëllonin ndaj civilëve nga milicitë serbo-boshnjake nën komandën e Radovan Karaxhiçit.
Suzana Vasiljeviç, zëdhënëse e presidentit, i tha The Telegraph:
“Pretendimet e parashtruara nga gazetari kroat Domagoj Margetiq përfaqësojnë një rast tipik të dezinformimit dashakeq, të ndërtuar qëllimisht për të gërryer besueshmërinë institucionale të Republikës së Serbisë dhe presidentit të saj.
Presidenti Vuçiç nuk ka marrë pjesë në veprimtari luftarake, nuk ka përdorur armë dhe nuk ka pasur asnjë rol në operacione luftarake”.
Ajo shtoi se akuzat janë “politikisht të motivuara” dhe përpjekje për të “minuar reputacionin ndërkombëtar të Serbisë”.
Një dokumentar i titulluar “Sarajevo Safari”, publikuar në vitin 2022 nga një regjisor slloven, paraqiti pretendime të ngjashme për të huaj që merrnin pjesë në “safari lufte gjatë fundjavës”.
Kur u pyet për videon e publikuar së fundmi që duket se tregon Vuçiçin me automjetin me kafkë, një burim serb tha se makina nuk i përkiste atij dhe, megjithatë, “makina të tilla kishte plot në zonën e luftës”.
Pretendimet se të huaj të pasur udhëtonin në Sarajevë për “safari snajperësh” janë ripërsëritur edhe nga një ish-diplomat italian.
Michael Giffoni, ish-zëvendësshefi i misionit diplomatik italian në Sarajevë, ka deklaruar se sapo mbërriti në qytet në vitin 1994, i kishin thënë:
“E dini, po organizohen safari. Plot njerëz të pasur po vijnë këtu – disa janë gjuetarë, të tjerë biznesmenë. Ushtria dhe paramilitarët i çojnë në kodrat [mbi Sarajevë] dhe për këtë ata paguajnë”.
SISMI, agjencia italiane e inteligjencës, ishte njoftuar për “turizmin e luftës” dhe në bashkëpunim me inteligjencën boshnjake kishte arritur të ndalonte ardhjen e italianëve, tha ai për gazetën La Repubblica.
“Agjencia identifikoi se kush po e organizonte gjithë këtë dhe e mbylli”, tha ai. Megjithatë, autoritetet italiane nuk ishin në gjendje të identifikonin asnjë shtetas të tyre që gjoja kishte marrë pjesë në qëllimin mbi civilët.
“Nëse do të kishim pasur një emër, do t’i kishim ndjekur penalisht”, tha Giffoni.
Ekspertë të Ballkanit i kanë thënë The Telegraph se akuzat mund të rezultojnë të vërteta, por duhen trajtuar me kujdes.
Dr. Helena Ivanov, nga instituti Henry Jackson Society, tha:
“Gjatë luftës kanë ndodhur shumë gjëra të tmerrshme, por ka pasur edhe histori tronditëse që rezultuan të pavërteta – pretendime se ekstremistët myslimanë hidhnin foshnja serbe te luanët në një kopsht zoologjik, për shembull, ose se luftëtarë nga të tria palët bënin varëse nga gishtat e foshnjave.
Histori të rreme mund të qëndrojnë për një kohë të gjatë. Kurdoherë që ka një pretendim të tillë shpërthyes, si ai për safari snajperësh, ai duhet t’i nënshtrohet një hetimi të plotë dhe transparent.
Nëse ka akuza të besueshme, atëherë ato duhet të hetohen”.
Videoja ku duket z. Vuçiç me automjetin e zbukuruar me një kafkë u publikua nga Prof. Jasmin Mujanoviç, ekspert i Ballkanit dhe autor.
Ai tha se ka “gjithnjë e më shumë prova… përfshirë dëshmi nga Gjykata Ndërkombëtare për Krime në ish-Jugosllavi, për ekzistencën e ‘safarive njerëzore’ të kryera nga forcat nacionaliste serbe në shërbim të turistëve të pasur të huaj”.
Ai shtoi se provat duhet të çojnë në hetime “në katër ose pesë shtete të ndryshme”.
Prof. Mujanoviç tha se akuzat janë “të besueshme”, por paralajmëroi:
“Gjithmonë duhet të kërkojmë që pretendimet e jashtëzakonshme të provohen me prova të jashtëzakonshme”.
“Ato meritojnë të hetohen më tej nga policia italiane dhe agjencitë e tjera ndërkombëtare. Njeriu madje shpreson që të rezultojnë thjesht legjenda urbane, duke pasur parasysh tmerrin që nënkuptojnë. Por nëse janë të vërteta, atëherë akuza të forta penale duhet të ngrihen kundër të gjithë të përfshirëve”, shtoi ai.
Serbian president accused of joining civilian-killing ‘sniper safaris’ in Sarajevo
