Profesori i së drejtës ndërkombëtare, Angelos Syrigos, Deputeti i Partisë Demokracia e Re në Parlamentin grek shkruan se “Dërgimi i çështjes së detit në Gjykatën Ndërkombëtare është e vetmja rrugëdalje nga bataku shqiptar”.
Në një artikull në gazetën “Kathimerini”, Syrigos thotë se nënshkrimi i një marrëveshjeje demarkacioni me një përmbajtje të ndryshme nga ajo e nënshkruar në 2009 nuk mund të justifikohej, pavarësisht se qeveria e shkuar greke kishte hyrë në negociata me palën shqiptar.
“Drafti i marrëveshjes së re që u përgatit nuk dihet, kështu që nuk mund të bëhet asnjë kritikë e vlefshme”- shkruan ai, ndërsa se pavarësisht se Athina arriti një marrëveshje me Shkupin e njohur si Marrëveshja e Prespës, me Shqipërinë nuk u përfundua kurrë.
“Vendimi i shpallur i Greqisë dhe Shqipërisë për të apeluar në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë në Hagë për përcaktimin e zonave detare midis tyre ishte e vetmja mënyrë për të dalë nga moçali në të cilin kishim arritur. Ankimi në gjykatë do të paraprihet nga rritja e ujërave territoriale në Jon. Kjo de facto zvogëlon zonën në fjalë për tu demarkuar dhe e bën procesin relativisht më të thjeshtë”- shkruan ai.
Profesori grek thotë se zgjedhja e çështjeve gjyqësore i dërgon një mesazh të shkëlqyeshëm palës turke. “Vendimi i Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë mund të provojë të ketë një rëndësi strategjike edhe për marrëdhëniet Greko-Turke. Për herë të parë, kjo gjykatë do të thirret të vendosë për shënjimin e një zone relativisht të vogël detare ku ka shumë ishuj”- shkruan ai.
“Mbetet të shihet nëse Shqipëria do ta mbajë fjalën këtë herë. Nuk duhet të harrojmë se ndikimi turk në Shqipëri është përgjithësisht i lartë. Nuk është rastësi që xhamia më e madhe në Ballkan (përveç Turqisë, natyrisht) po ndërtohet në Tiranë me paratë turke. Në veçanti, qeveria e Edi Ramës tregon se ka marrëdhënie edhe më të ngushta me Erdoganin. Përvoja tregon se pas premtimit të parë, pala shqiptare po kërkon arsye dhe justifikime, për të shmangur respektimin e asaj që është rënë dakord”- shkruan më tej.
Ai thotë gjithashtu se afati për të dërguar çështjen në Gjykatë është i kufizuar për shkak se më 25 prill zhvillohen zgjedhjet parlamentare në Shqipëri.
Në artikull, Syrigos thotë se marrëveshja e vitit 2009, ndoqi dispozitat përkatëse të Konventës për Ligjin e Detit (1982) në një mënyrë shembullore dhe ishte një model i demarkacionit detar me një rezultat plotësisht të barabartë për të dy vendet.
Ai thotë se pavarësisht presionit të palës greke, Shqipëria refuzoi të zbatojë marrëveshje duke përmendur vendimin.
“Presidenti shqiptar Ilir Meta, nga një parti tjetër nga Kryeministri Edi Rama, kishte një pikëpamje të ndryshme nga qeveria se si të zgjidhej çështja. Në vitin 2018, ai kishte arritur pikën që të refuzonte t’i jepte një urdhër për negociata të reja Ministrit të Jashtëm Bushati. Në të njëjtën kohë, Shqipëria i bëri thirrje Greqisë të respektojë vendimin e gjykatës shqiptare (…!) Dhe të rinegociojë një marrëveshje të re. Sidoqoftë, as të dhënat gjeografike të zonës dhe as të dhënat ligjore nuk kishin ndryshuar”- thotë ai në artikull.
